Minden iskolai könyvtár a könyvtár álományát, mennyiségi és minőségi összetételét a tanórai anyag és a tanórán kívüli nevelő-oktató munka igényei szabják meg.
A könyv az emberi kultúra őrzője.
A könyvtár információs központ, amely rendszerezett információkat közvetít. Szerepe van az olvasóközönség kialakításában.
A könyvtár az iskolában a szellemi munka eszköztára.
Az iskolai könyvtár az iskola szerves része, ezért tevékenységét az iskola feladatköre határozza meg. Az iskolai könyvtár legyen hozzáférhető az iskola minden tanulója számára. Mindenekelőtt tartalmazza és bocsássa olvasóinak rendelkezésére azokat a könyveket, ismerethordozó forrásokat amelyeket a nevelők és a tanulók szellemi tevékenység munkaeszközeként használhatnak.
Esztétikus és célszerű berendezése, a lehetőségekhez mérten megfelelő gazdag állománya, könnyen áttekinthető rendje legyen. Segítse és gazdagítsa a tanórán kívüli tevékenységet. Tanítsa meg a gyermekeket az ismeretszerzésben való önálló tájékozódásra. Emellett figyelemmel kísérheti a gyermekek tanulmányait is. Fontos, hogy a gyermeknek ne az legyen a benyomása, hogy az olvasás lényegében nem más, mint az iskolai nevelés és oktatás kiterjesztése, mert akkor korlátok és előítéletek alakulhatnak ki bennük. Éppen ezért otthonosabbá és megnyerőbbé kell varázsolni a könyvtárat. Ismertetni kell a könyvtár fontosságát. Kisiskolások esetében fokozatosan kell ismertetni a könyvtár dolgait. Be kell mutatni a könyvet minden szemszögből. V-VIII. Osztályban már, nemcsak regényeket, hanem értelmező szótárakat és más anyagok kezelését is jó ismertetni. Azért, mielőtt líceumba menne tudja, hogy mi az olvasók jogai és kötelezettségei. Tudjon tájékozódni a szabadpolcokon, egy tantárgyi témához kapcsolódó forrásmunkához tartozó anyagot képe legyen összegyűjteni, legyen képes az önálló ismeretszerzésre az önálló szellemi munka végzéséhez.
A gyermekek tudjanak tájékozódni a többi tantárgy (elsősorban a rokon tárgyak) tanításával kapcsolatos iratokkal is. Tudjanak párhuzamot vonni a tantárgyak között. Mindezek tanúsítják, hogy a könyvtár fő feladata az, hogy segítséget nyújtson minden tanulónak egységes korszerű, tovább fejleszthető alapműveltséget. A tanulónak váljék igényévé tudásának rendszeres és folyamatos gyarapítása által az olvasás.
A könyv, a könyvtár mindenki számára adottságainak és érdeklődési körének megfelelően a nevelők segítő irányításával egész életre szükségletté, természetes igénnyé váljék. Az eredmény eléréséhez nem elegendő egy nevelő, vagy csupán egy könyvtáros esetleg a tanár feladata, hanem valamennyi pedagógus következetes és egységes munkája révén jöhet létre, beleértve a szülőket is. Ennek érdekében a pedagógusok együtt kell működjenek a könyvtárossal. A könyvtárban lévő anyagot a könyvtáros kell, hogy reklámozza, hogy a tanulók könnyen eltudjanak igazodni az anyagrészek között. A könyvtárban propaganda eszközre van szükség, ami javítja a könyvtár fontosságát, hogy rokonszenvessé váljék a gyerekek számára. Kell tartalmazzon olyan kiállítási anyagot, amitől a gyereket ösztönszerűen rávezeti a könyv kiválasztásában.
A könyvkiállítás tartalmazzon olyan anyagot, amelyeket a gyermekek fel tudnak használni egy bizonyos tantárgy könnyebb megértése érdekében. Időszerű anyagok kiállítása pedig kötődjön egy tantárgy akkori szükséges anyagrész ismertetéseképpen. Mindig legyen a kiállításnak egy olyan része is, ahol az új könyveket reklámozzák. Ünnepekkor és adott alkalmakkor legyen a témával kapcsolatosabb kiállítás, ami felhívja a tanulók figyelmét a témához kötődő eseményekre, dolgokra.
A IX-XII. Osztályban már rendezvényekre van szükség. A rendezvényeket mindig az igényeknek megfelelően kell megrendezni.
Könyvismertetés esetében a szakos tanár, vagy néhány szakértő meghívott magyarázza el szóban forgó könyv témáját és ahhoz fűződő egyéb információit.
Irodalmi előadás alkalmával a könyvtáros kell biztosítson a könyvtárban lévő anyagból minden olyan eszközt, amit felhasználhatnak ilyen esetben.
Irodalmi esteket a könyvtáros a szakos pedagógusokkal és tanulóikkal karöltve kell felvállalja a program sikerének kimenetele érdekében.
Író-olvasó találkozót jó előre be kell jelenteni a tanulóknak, hogy kellő ismeretekre tudjanak szert tenni, hogy tudjanak hozzászólni az adott témához.
A rendezvények lényege nem más mint, hogy felhívja az olvasók figyelmét a könyvel kapcsolatos információkra. A rendezvények sikeres kimenetele érdekében lényeges a könyvtár könnyű tájékozódási útmutatója, a könyvtáros segítsége.
Nagy szerepet tölt be az olvasóterem, ahol a gyermekek helyben hozzájuthatnak olyan ismeretekhez, amelyeket máshol nem kapnak meg. Fel tudnak készülni egy komolyabb munkára.
Fontos, hogy az iskolán belül, ha létezik a szaktermekben kialakított könyvtárocskák, ne korlátozódjon azok felhasználására a kutatás.
A pedagógusok számára előnyös, ha van egy külön gyűjtemény a pedagógia szakirodalomra vonatkozólag.
RÖVIDEN:
Az ismeretek legjelentősebb forrásai a könyvek (kibővült világhálós rendszerrel), amely azt a feladatot jelenti az iskolai oktató- nevelő munka számára, hogy megismertesse a tanulókat ezekkel a forrássokkal és kialakítsa bennük azt a készséget, hogy ezekhez a forrásokhoz önállóan is eltudjanak jutni, belőlük képesek legyenek újabb-szélesebb és mélyebb ismeretekre szert tenni.
Borbé Levente
1999. június