2010. hatodik szám
Újból nem kaptak támogatást az iskolai könyvtárak
Sajnos az idén sem kaptak anyagi támogatást az iskolai könyvtárak, s úgy néz ki egyelőre nem is fognak kapni. Jó volt az a három esztendő a húszból, rendszerváltás után, mikor némileg ki lehetett igazítani, valamelyest fel lehetett frissíteni a régi állományt. Egyelőre támogatás szempontjából minden marad a régiben, annyi kivétellel, hogy a hajdani segélyadományok is elapadtak, s a könyvtárosokkal szembeni követelmények pedig egyre nőttek. Minimum 25%-al csökkent a fizetés, mint általában a közalkalmazottaknak, de volt eset, mikor szinte elérte a 40%-ot is. Nem is beszélve arról, hogy az árak is elszaladtak. Így hát jelenleg körülbelül 60%-os anyagi zuhanás tapasztalható. Ebben a helyzetben még többet kérnek egy könyvtárostól, rájuk sózva néhány nem könyvtárosi munkát a válságra hivatkozva, könyvtárbéli rendezvények szervezését, újabbnál újabb szabályok szerinti könyvtárosi portfolió összeállítását stb. A sok plusz munka, azaz követelmény, már régen túlmutat az eredeti könyvtárosi teendőkön. Nem veszik figyelembe, a gyakorlati munkát, ami egy iskolai könyvtáros esetében nem is kevés.
B.L
RODIS Ellenőrzések
Tanegységek ellenőrzése tovább folytatódik, munkát adva a tanfelügyelőknek. Az ellenőrzések három menetbe zajlanak, először a papírokat, másodrendben az órákat és más gyakorlati teendőket ellenőriznek, s végül jöhet a kiértékelés. Az elméletileg eléggé hatékony megfigyelési rendszerek egyvelege, amelyek lényege a segítségnyújtás-tanácsadás, eléggé próbára teszik az adott ellenőrzés alá vont intézmények alkalmazottjait. A visszajelzések alapján, kritikán aluli helyzetek is kialakulnak. Főleg az a rész borzalmas, mikor a kedves diákokat vesznek rá arra, hogy megalázó és lealacsonyító szinten pletykáljanak tanáraikról és más intézményen belüli dolgozókról. Csúfabb, mint egy szappanopera. Bőven van kötözködés is. Az alkalmazottak egy része, ne szólj szám, nem fáj fejem alapon mindent, elhallgat. Vajon ez a megfelelő intézkedés? Vajon jó rettegésbe tartani az embereket? Nem elég a szülők és a diákok általi stressz, hanem jön más egyéb is. Azzal egyet lehet érteni, hogy mindenképpen hatékony módszer. E módszer alól a könyvtárosok sem kivételek. Meg kell próbálni egy kicsit nihilnek lenni, s akkor könnyebb a teher elviselése is, mert hanem hamar munkaképtelenné válhat az ember.
TOVÁBBKÉPZŐK
Az elmúl tanévben számos lehetőség nyílt az iskolai könyvtárosok számára, hogy továbbképzőn vehessenek részt.
Természetesen sokan éltek a lehetőséggel.
Az egyik igen jól sikerült program a "Hatékony kommunikáció az iskolai könyvtáros munkájában" címmel volt megtartva az Apáczai Csere János Pedagógusok Házában 2010. április 7-11. között. A továbbképző programfelelőse Márdirosz Ajka, a Hargita Megyei Pedagógusok Házának könyvtárosa volt. Előadók: Poráczky Rozália a kolozsvári egyetemi könyvtár igazgatóhelyettese, Pöllnitz Ilona a Pedagógusok Háza pszichológusa és Szabó Irén-Ottilia a Hargita Megyei Pszichopedagógiai központ pszichológusa / pedagógusa volt. Igen hatékony hasznos és remekbesikerült programon vettek részt a nemcsak Hargita megyéből (Brassó, Háromszék, Maros) jött könyvtárosok. A résztvevőket lehetett aktiválni, így a csapattagok már a nap második felében egymásra hangolódtak. Mindenki igazi kellemes, tanulságos és maradandó élménnyel távozott. Hargita megyei résztvevők névsora: Barabás Zója, Botorok Ildikó, Borbé Levente, Bölöni Melinda, Deák Enikő Dénes Tünde Sára, Egyed Daniela, Fekete Erzsébet, Hatos Melinda, Gábor Emília, Gábor Tünde Anikó, Györfi Emília, Kátay Erzsébet, Kovács Edit, Márdirosz Ajka, Marossy Enikő, Nagy Emília.
A második lehetőség a Kájoni János Megyei Könyvtár rendezésében történt "Biblioterápiás Tréning" címmel 2010. június 14-15. között. Előadóként Bartos Éva tette tiszteletét a budapesti Könyvtári Intézettől, amelynek ő a vezetője. A tréning lényege az olvasási kultúra erősítése volt. A továbbképzőn két Hargita megyei iskolai könyvtárosokból jelen volt Borbé Levente és Péter Antal. A résztvevők igen hasznos információval és annak gyakorlatba ültetésével gazdagodhattak, amit felhasználhatnak a könyvtárosi munka gyakorlati részének szebbé tételére is.
A harmadik továbbképző a kolozsvári Babeş-Bolyai Tudományegyetem Történelem és Filozófia kara 2010 júliusában újból egyhetes továbbképzőt indított iskolai könyvtárosok számára. A továbbképzőn való részvétel, azoknak a könyvtárosoknak nyújtott lehetőséget, akik egy esztendővel korábban nem vettek részt hasonló programon. Az iskolai könyvtárosoknak az intenzív továbbképző minden egyes napján bizonyítaniuk kellett a leadott ismeretek elsajátítását. Köszönet a programszervezőknek, hogy lehetőséget adtak újból azoknak, akik kimaradtak első körben e nagyszerű és hasznos ismeretszerző programsorozatból.
Minden egyes résztvevő állta a sarat a "megmérettetésben", és elismerő oklevélben részesült.
Három Esztendős a Hargita Megyei Iskolai Könyvtárosok Blogja
A blog keletkezésének története eléggé érdekes. 2007 augusztusában született meg a Sepsiszentgyörgyön rendezett Mikes konferencia alatt. Nagy segítséget nyújtott Paszternák Ádám a budapesti országos idegen nyelvű könyvtár könyvtár-informatikusának blogismertetője, valamint Kis László a sepsiszentgyörgyi Mikes Kelemen Elméleti Líceum könyvtárosának bíztatása. A blog kissé vontatottan és döcögősen, de útjára indult. Később rá egy fél esztendőre megszületett a blog román nyelvű változata is (külön). A hírek nem föltétlen ugyanazok mindkét hírterjesztőn, hiszen az érdeklődési kör sem talál mindig. A törvényeket inkább románul közlöm, mert alkalmazásakor inkább azt veszik figyelembe. A magyar vonatkozású eseményeket inkább a magyar nyelvű blogra teszem fel. A kollégáim által adott anyagok a szerint kerülnek fel, hogy milyen nyelven íródtak azok. Évek során több ízben is javítgattam a mondanivalót, a témát, a tematikai lebontást, de még mindig van rajta amit módosítani-változtatni. Szeretném minél érthetőbb egyszerűbbé tenni a közölt anyagok közötti keresést, és egyúttal barátságos kinézetet varázsolni e világhálós hírközlőlapnak. Természetesen továbbra is a hangsúly a tartalmon, a hírértéken és a használhatóságon van.
Három esztendő távlatából nézve a blogot, érdemes volt létrehozni és folytatni is. Fontos információkat lehetett szétküldeni az általam szerkesztett erdélyi magyar iskolai könyvtárosok csoportlevelezői (körlevelezői) listáján az érdeklődők számára. Ezáltal Hargita megyei iskolai könyvtárosok tevékenységéről nemcsak a helyi és hazai, de a határokon túli kollégáink is értesülhetnek.
A körlevelező segítségével a blogra is évről évre egyre több érdemleges információ került fel. Így születtek meg a helyi, megyei, megyék közötti könyvtárosok kapcsolatai, mint például: és az erdélyi magyar iskolai könyvtárosok gyűlései, továbbképzései, tapasztalatcseréi, vagy az egyszerű információátadási lehetőségei stb.
Fontos szerepe volt a blognak a Brassói Transilvania Egyetem bölcsészkarán belüli könyvtár is információtudomány szakjának (egy fiók létrehozása) Csíkszeredába telepítése is. Ezzel a továbbtanulási lehetőséggel élt a Hargita megyei iskolai könyvtárosok zöme, főleg azok, akiknek középiskolai végzettsége volt, vagy semmilyen könyvtárosi iskolát nem végzett el a líceumi tanulmányai után.
Három év munka bebizonyította, hogy érdemes a bloggal foglalkozni, mert van rá igény. Ha lassan is, de kezdett kialakulni a kollégákkal a közös blogszerkesztés is.
Borbé Levente, Csíkszereda
Hargita megyei iskolai könyvtárak rendezvényei a 2009-2010-es tanévben
Az iskolai könyvtárak zöme kisebb-nagyobb rendezvényekkel rukkolt elő a 2009-2010 tanév során. A rendezvények egyik csoportját az Iskolai Könyvtárak Nemzetközi Hónapja, a másik valamely író-költő évfordulójához, a harmadik pedig a könyvtárosok és a magyar költészet napjához kötődő programok voltak. Természetesen más rendezvény is született. Azonban kevés azoknak a létszámuk, akik ismertették a "nagyvilággal" a híreket. Azokból teszek közzé egy kis válogatást, akik népszerűsítették könyvtáraikat és rendezvényeiket, amelyek nemcsak tapasztalatként de ötletmerítésnek is hasznosak voltak.
2009. október 29-én a Könyvtárak Világnapja alkalmából könyvtár-ünnepet szervezett a székelykeresztúri Zeyk Domokos Iskolaközpont is. A több mint 80 diák és tanár jelenlétében lezajlott rendezvény első mozzanatában Fekete Erzsébet könyvtáros az olvasóvá nevelődésről beszélt, kifejezve abbéli reményét, hogy az iskola könyvtárát egyre többen fogják használni az elkövetkezendőkben, jöhetett a vetélkedő.
2010 áprilisában a Magyar Költészet napját ünnepelték a székelykeresztúri Orbán Balázs Gimnázium könyvtárában. A "Hozz magaddal egy verset." elnevezésű rendezvényen a jelenlevő diákok egy magyar verset szavaltak el. Tematikai megkötés nem volt, viszont magyar költő alkotásait kellett hozzanak a szavalók.
A csíkszeredai Joannes Kájoni Közgazdasági Iskolaközpont 2010. április 23-án Könyvkiállítással emlékezett meg a Könyv és a Könyvtáros Napjáról. Ehhez az ünnepséghez kapcsolódik a május 3-a és 7-e között megrendezett Olvasómaraton is. Az olvasómaratonon részt vettek az iskola IX-XIII. osztályok tanulói.
A csíkszeredai Márton Áron Gimnázium könyvtárosa ez alkalommal együttműködve a pedagógusokkal négy órás programot szervezett, amelyben András Éva tanító néni is tiszteletét tette a negyedikeseivel együtt. Borbé Levente könyvtáros egy rövid időutazásra hívta a gyerekeket. A gyerekek bepillantást nyerhettek az írás, a könyv és könyvtárak kialakulásának és fejlődésének fontos állomásairól, mai helyzetéről, és a csíkszeredai Márton Áron Gimnáziumhoz kapcsolódó, ferencesek által létesített nyomdáról, könyvkötő műhelyről és az iskolai könyvtárról.
A gyimesfelsőloki Árpád házi Szent Erzsébet Gimnáziumban könyvtárosi napot szerveztek, ahol az iskola V. És VII.osztályos tanulói a könyvtáros biztatására könyvkészítésbe kezdtek. Az V.osztályosok mesét írtak, a VII. osztály pedig Toldit rajzolta le énekenként. Ezeket a lapokat bekötették és így készültek el: Az V. osztály csodás meséi, és Toldi Felsőlokon (VII) című könyvek, amelyeket ők maguk mutattak be diáktársaiknak.
2010. április 23-án a székelykeresztúri "Petőfi Sándor" Általános Iskolában működő Információ szerző és Dokumentációs Központban megünnepeltük a Könyv és könyvtáros napját annak érdekében, hogy egy fontos kulturális tevékenység keretében alakíthassuk gyerekeink, tanulóink, tanár kollégáink lelki világát. Az ünnepségen 50 tanuló vett részt iskolánk V-VIII-as osztályaiból, ezen kívül jelen volt a két igazgatónő, osztálynevelők, meghívottaink és a könyvtáros.
A maroshévízi Kemény János Elméleti Líceum könyvtárosa Április 23-án az iskola informatikusával közösen egy interaktív játékot vezetett le, Torpedó néven. A nap célja az volt hogy felfedeztesse a diákokkal az olvasás szépségét, és hogy ösztönözzék egymást a könyvek forgatására.
A Hargita Megyei Iskolai Könyvtárosok blogján található információ alapján
ÉLŐ KÖNYVTÁR MÁSODIK ALKALOMMAL CSÍKBAN
A Csíkszeredai Kávéház a négy sintérhez kertjében (Daradics, Piac utca 1. alatt) élő könyvtárat nyitotta meg kapuját.
Országunkban a tavalytól indult útjára ez a program. Lényege többek között a sokszínűség és a másság elfogadtatása.
A könyvtár ugyanúgy működött, mint a "hagyományos" típusú könyvtárak kölcsönzője, segítőkész könyvtárosok ajánlották fel az élő könyvtár katalógusát, majd abból lehetett kiválasztani azt a könyvet amely érdekelte a látogatót. Érthetőbben mondva, az ideiglenes könyvtárban, a látogató kikölcsönözhette azt a "könyvet"(személyt), téma szerint, amelyik jobban érdekelte (és nem volt foglalt) és kezdődhetett az "olvasás", azaz beszélgetés. A katalógus több hasonló témájú "kötetet" tartalmazott. A "könyveket" 50 percre lehetett kikölcsönözni, de meglehetett hosszabbíttatni még egy rendbe.
Nyilván egy hagyományosnak vélt könyvet semmiképpen sem helyettesíthet egy élő könyv, viszont igencsak megvannak ennek a formának is az előnyei. Azt lehet kiolvasni belőle, ami inkább személyre szabottan leköt, érdekel, semmi kutakodás-keresgélés nélkül, élőben lehetett látni a szerző reagálását az olvasó kérdéseire, és egyfajta személyes külön bejáratú véleményt lehetett kapni a "könyvről", aki egyben annak szerzője is volt. Inkább a kérdésekre kellett ügyelni, mert amilyenre sikerült a kérdések hasonlóak lettek rá a válaszok is. Érdekes élményt nyújtott minden látogató számára.
A háromnapos rendezvény sok embert vonzott. Aki teheti, látogasson el jövőbe az élő könyvtárba, sőt, ha kedve szottyan, ki lehet próbálni az élő könyvtárban lévő könyvszerepet is.
Borbé Levente
Első jelentős könyvtárak - V. rész
Az előző részekből némileg kimaradt az ázsiai-afrikai földrész híres könyvtárainak általános bemutatója. Ezt az űrt pótolom be röviden.
- Ázsia ősi könyvtárai. A könyvtárak bölcsőjét Mezopotámiának tekintik. A volt Ebla állam helyén 15 000 ékírásos táblát és 1000 gazdasági okmányt találtak. Ebla könyvtárát (i.e. 2500-2250) időben követi Hattusa (i.e. 1400-1200), Ugarit (i.e. 1400-1200), Assur (i.e. 1100 körül) Ninive (i.e. 650 körül) könyvtárai. E könyvtárak zöme egyben a levéltári teendőket is ellátták. A két akkoriban fogalom nem volt szétválasztva.
- Az egyiptomi könyvtárak hasonlítottak a mezopotámiaiéhoz, itt nem agyagtáblák, hanem papirusztekercsek voltak, amelyből kevés maradt fen, viszont akadtak agyagtáblák is (Echnaton amarai levéltárában) Az írnok a tekercsek írója volt, és ő látta el könyvtárosi teendőket is.
- India földjén i.e. 4000-2000 között magas kultúra fejlődött ki, könyvtárakról kevés feljegyzés maradt. A legrégibb ismert kézirat i.e. első évezredből származik. India első önálló könyvtár i.e. az első évezredre tehető.
- Kínában i.e. a második évezredében már egy fejlett kultúra hazája. Képírásból keletkező fogalomírást maradt meg náluk. I.e. az első évezredre tehetőek az első könyvgyűjtemények. Az évezred vége felé a császárnak önálló könyvtára volt, amelyet már külön könyvtáros vezetett. Az i.e. előtti első században a papír és a nyomtatás feltalálása után könnyebben ment a könyvkiadás, és több könyvtár jöhetett létre.
- Bizánc. Legjelentősebb könyvtára i.u. a 356-ban alapították. I. Constantinus uralkodása alatt zajlott a császári könyvtár kialakulása. Régi római könyvtárak mintájára alakították ki. A latin mellett természetesen görög állománnyal is rendelkezett. A császári könyvtár a kereszténység átvétele után jelentős keresztény irodalommal bűvölt.
- Arab Birodalom könyvtárai. A virágzó arab kultúra hamar előnybe részesítette a könyvet és a könyvtárügyet. A középkor legnagyobb és legigényesebb könyvtáraival rendelkezett. Az arab birodalom minden jelentős városában létezett könyvtár. A hajdani híres kalifák könyvtárai többszázezer kötettel büszkélkedhettek. A görög-latin és perzsa kultúra kimagasló bölcseleteit arabra fordították. A XI. századi Bagdadban harminc nyilvános könyvtár működött. Kairói udvari könyvtár csaknem kétezer könyvet számlált. Itt létesült az első egyetem is. Spanyolország területén az arab egyetemek létrejöttét követően hetven nyilvános könyvtár működött Sevillában, Granadában, Cordóbában. A főiskolák mintájára hozták létre Európa más területein az egytemeket. Szép palotai könyvtárak létesültek Toledóban, Granadában és Cordóbában. Papírgyárak sokasága működött Spanyolország területén, amelyek idővel a XIII. századra Itáliába terjedtek át.
Könyvtárosi témával kapcsolatos anyagot lehet beküldeni a borbelevi@yahoo.fr címre megjelentetés céljából.
A Hargita megyei iskolai könyvtárosok első lapja a 2010-ess esztendőben. Szerkesztette: Borbé Levente
Nekünk és rólunk, könyvtárainkról szóló olvasmány a ReMeK-e hírlevél. Megjelenik havonta. Olvasható a világhálón. Megrendelést Bákai Magdolnánál lehet kérni a bakai.magdolna@gmail.com címen vagy jelezze a ReMeK-e-hirlevel-subscribe@yahoogroups.com - on.
Blogcímek:
magyar változat - www.hriskkonyvtaros.blogspot.com
román változat - www.asbiblinvat.blogspot.com
Könyvtárosi témával kapcsolatos anyagot lehet beküldeni a borbelevi@yahoo.fr címre megjelentetés céljából.