Nagyszüleim, szüleim és idősebb jó ismerőseim kincsestárából született ez a történetkoszorú. Lehet mondani mesének vagy éppenséggel mondának-legendának, netán regének, mindenki, ahogy veszi. Mindenesetre, akármiről is legyen szó megszépítette a petróleumlámpa melletti esti mesélések gyerekkorom világát. Úgy adom vissza, ahogy én is emlékezem rájuk.
Borbé Levente
A ZSÖGÖDI KISVÁR LEGENDÁJA
Hajdan Zsögöd nem Csíkszeredához tartozott. Erős település volt az. Még saját várral is büszkélkedhetett. Ha most szemügyre vesszük a hajdani várból alig maradt valami. A Olt folyó jobb partján, úgy Zsögödnek a dereka táján van ez a sziklás hegyecske, ahol a vár állt. Vagy négyszáz lépés kerületű lehetett, gátonya még most is tisztán kivehető. Helyébe, ha megakarnánk tekinteni csak szántóföldet találnánk, pityókát ültetett a jó nép. Az Oltra néző oromszögénél kőszikla van, melyben egy lábszerű benyomat látszik.
Azt beszélik, hogy a várnak egy nagyon jó vitéz irányítója volt, nem ijedett meg a saját szelétől se. Büszkén indult csatába seregével. Akkoriban sok nép kosornyázott a környéken. Némelyik rablásból fosztogatásból élt. Nahát, ezek ellen harcoltak. Igen ám, de ezek a népek látták a székelyek kitartó erejét megszívlelték a dolgot, s nagy boltívbe elkerülték a helyet. A Kisvár urának híre ment a szomszédos vidékeken, s többször meghívták seregével harcolni a betörők ellen, ejsze tatárok voltak, vagy mik. A vár ura egyre távolabb ment harcolni, s egyre hosszabb időre maradt oda.
A vár urának volt egy gyönyörű szép felesége, tarka szemei beragyogták az egész dombot. A környékbeli férfiak mind odavoltak érte, de neki nem kellett senki sem, csak az ura. Szerették is nagyon egymást. Mikor az ura elment a csatákba, minden este naplemente előtt kiállt a vár melletti kősziklára és kémlelte urát, hogy jön-e haza. A ura mivel egyre hosszabb időt maradott el, ő is egyre többet állt ott, valósággal epedezett utána. Türelmetlensége vitte oda ki őt nap mint nap.
Egyszer azonban, a vár ura egyre hosszabb időt odavolt, szinte egész nap kint volt a legmagasabb szirten, de ezúttal hiába legeltette szemeit, hiába sírt, hiába állott ott a sziklaormon, mert az ura nem jött meg. Piciny lábai lassan belenyomultak a sziklába és ott lelte halálát. Nem tudta szegény, hogy az ura valahol elesett a véres csatamezőn.
Még mai napig is úgy tartják erről a szikláról, hogy az asszonyi hűség jelképe.
Ha netán valakinek van ideje s felkapaszkodik a hegyecskére, s onnan lenéz, gyönyörű táj tárul elébe. A reménydús zöld fűszőnyeg szívbemarkoló hangulatot kelt, aki ismeri a hely történetét.
Azt is beszélik, hogy aki hiszi a történetet, az napnyugta előtt látja a gyönyörű asszonykát, ahogy férjét epekedve türelmetlenül várja.
VÉRKÁPOLNA KÖRÜLI ÖRDÖGLIK TÖRTÉNETE
Csíkországba a XVII. Században egyre több tatárbetörésre került sor. A tatárok sokáig garázdálkodtak. Ezt a nagy portyázást megelégelték a székelyek és összefogva kiűzték a környékről a tatárokat.
Közép-Csík környékbéli falvak lakói egyre többször kellett tartsanak a tatár betörésektől. Azonban egy idő után a rettegés felé kerekedett a gyűlölet, s nem adva a huszonegyből csapatot kovácsoltak össze az itt lakók tatárok ellen. Először a somlyóiak és a várdotfalviak egyeztek össze, aztán beálltak hozzájuk a zsögödiek és a szentkirályiak is. Valóságos hadsereggé kovácsolódott össze Közép-Csík népe. Kilesve az alkalmat vártak a betörőkre. Nem kellett sokat várniuk rájuk, mert azok jöttek, hogy még több férfit, nőt és gyereket hurcoljanak magukkal.
Mocskok voltak nagyon ezek a tatárok, nem ismerték a kegyelmet. Akik ellenkeztek, mind megölték. A házakat pedig kifosztották, az embereket rabláncra verve vitték tovább jószágaikkal együtt. A tatárok szerették a székely menyecskéket, a gyerekeket tatármódra nevelték, s a férfiakat eladták rabszolgának. Ha jól belegondolunk, lehetett olyan tatár is köztük, aki csak annak volt nevelve, gyerekként elrabolva valamelyik csíki faluból, harcosnak képezték ki, s lehet, hogy saját szüleit gyilkolta le...
Na, de térjünk vissza a csatára. A somlyóiak dobokkal és zászlókkal felszerelkezve haladtak előre merészen. A falubeliek meghúzták a harangot. A sereg nekifogott dobolni, s repesztették keményen, közbe énekeltek. Mikor a tatárok meghallották a nagy zajt cselnek vették a dolgot, mégis megijedtek a seregtől. Futásnak eredtek átnyargalva a Zsögödi dombokat majdnem Szentkirályig repesztették. Talán futottak volna tovább is, de nem tudtak, mert útjukat állták valami fekete emberek.
A zsögödi és szentkirályi lakósok, akik nem léptek be a seregbe elbújtak egy sziklás barlangba. Mielőtt elbújtak volna bekenték magukat korommal, csak amúgy fénylett a képük a feketeségtől. Mikor hallották a tatárok közeledtét gyorsan fáklyát gyújtottak, s kirohantak a barlangból. Az odaérkezett, már fáradt tatárok rémülten szaladtak amerre láttak. Azt hitték, hogy az ördögökkel találkoztak szembe. A nagy fejetlenséget kihasználták a csíkiak, a tatárcsapatot keményen szétverték, fővezérüket pedig az Olt jegére hajtották, s bekerítették. Még végezni se kellett a nagyvezírrel, mert ahogy lovával táncolt a jégen, a jég megrepedt, s belezuhant a hideg vízbe. A tatároknak nem éppen volt erős oldaluk az úszás, ez lett a vezír veszte is. Ő bizony próbált kikecmeregni, de a csíki emberek nem engedték ott nyomban belefulladt. Hogy mi lett a többi tatárral, akinek sikerült elmenekülni? Egészen Moldováig futott, s még tovább. Az egyszer biztos, többet nem jöttek Erdély országa felé, annyira jedtét vették a dolognak.
A környéken emlékezvén az eseményekre egy kápolnát is emeltek Vérkápolna néven. Szent vérnek nevezték azt a helyet, ahol a végleges csapást rámérték a tatárokra. Manapság csak egy borvízforrás őrzi a helyét.
A barlangot, amiből kiszaladtak a zsögödi és szentkirályi férfiak és asszonyok, azóta Ördögliknak hívják.
HAROMVÁR MESÉJE
A Kisvártető feletti Harom hegyen, melyet Várhegynek neveztek, épült a Haromvára. A vár idejét nehéz lenne megállapítani. Talán a népvándorlás kori időkből maradt fenn és építették tovább újabb gazdái. A várból kilátás nyílt a környék összes várláncolatára. Jól látható volt a csicsói vár, a zsögödi Kisvártető vára, a somlyói Sóvár. A vár egyik láncszeme volt a Hargita keleti oldalán levonuló várláncolatnak, melyhez még Bálványosvára is odatartozott. A vár maradvánai még imitt-amott látszanak.
Úgy beszélik, hogy Haromvárának ura nagyon pökhendi ember volt, szinte királynak érezte magát. Úgyis viselkedett. Nagy méltóságokkal járt össze. A zsögödi emberek jártak fel a várba dolgozni. Nyakra-főre dolgoztatta őket, s alig vetett valamicskét fizetségül. Pedig az megfizethetetlen volt, hogy azon a nagy kanyargós úton, ami a vár felé tartott, felkellett eregéljenek. Hiába, hatalmától rettegtek mindannyian.
Azért volt határa kevélységének is, s az, azaz, egy szem lányánál húzódott meg. Nagyon szerette a lányát, úgy neveltette, mint egy hercegnőt. Asszonyát zavarta a sok idegenből jött cifráskodó ember, de nem volt mit tennie, csak nyelt, s hallgatott. Neki ennyi jutott ki az életből. Azért azzal is megvolt engedve, hogy lányával megsétálja magát a környéken, és slussz.
Teltek múltak az évek, s a kislány szép lánnyá cseperedett. A vár ura ajándékból kislányának, hogy legyen, hol kényelmesen sétáljon a várhegy déli oldalán egy virágoskertet alakított ki. Ott aztán tavasztól-őszig burjánozhattak a szebbnél szebb virágok. Egy fából eszkabált házikót is húztak oda fel a kertésznek, aki folyton putyukálta a virágokat. Csúfságból a környékbeliek elnevezték deszkás csűrnek. Ahogy telt az idő ennek a szép helynek is Deszkás csűr lett a neve. Nem olyan fönséges név éppen, ahogy a vár ura hóbortja szerette volna. Mit is számított, ahhoz képest, hogy valami előkelő emberhez akarta hozzáadni feleségül a lányát.
El is jött a kérők ideje. Ilyen meg olyan, meg amolyan legények másztak fel Haromvárához, hogy a szépségéről híres várkisasszony kezét megkérjék. Volt, aki már az felén visszatért, képtelen volt annyit mászni. Mások, akik odaértek, nem tetszettek a kisasszonynak. Megjegyezendő, hogy a vár ura csak jómódból való emberek listáját állította össze. Sajnos azok közül nem sikerült egyet se kapni a kisasszonykának. Na aztán, hogy szokás mondani, a válogatósnak a nyavalya, s annak is a legalja! A várkisasszony hiába volt szépecske, ott maradt a sétáló Deszkás csűrben búsulkodni. Búsult az egész család is eleget, nem tudták mitévők legyenek. A vár ura a mércéjét pedig nem akarta lejjebb engedni. Hát nem valami vidáman teltek tovább a napok.
Egyszer történt az, hogy hallottak egy sárkánycsaládról, akik nem messze nagy várat építettek fel. Balambér az ifjú sárkány többször megijesztette Csíkország embereit. Féltek is tőle az emberek, a vár ura is, mintha tartott volna tőle, mintha valamit sejtett volna a közelgő jövőből.
Egy kicsit bohém fajta volt ez a sárkány, nem hallgatott egy dekát se a szüleire. Egyszer Haromvára felé vette az irányt, meg is pillantotta a szép virágos kertben a leányt. Nyomban beléhabarodott. A szülei hiába mondták, hogy sárkánynak, sárkány kell, s az ennivalóba nem szabad beleszeretni, fölösleges intés volt az egész. Balambér fülig szerelmes lett, csak a várkisasszonyról álmodott, akit ő királykisasszonyának nevezett. Gondolta Balambér, ha gazdag nemes ember kell, az nem lesz meg, de ott van szülei hatalmas héttornyos palotája, az se semmi. Valóban nem volt semmi az a vár, akár palotának is beillett volna. Addig nézegette, leselkedett utána, míg egy szép napon magához ragadta a szíve választottját. A kisasszonyka elájult a nagy böhöm szörnyeteg karmai között, mikor magához tért már új lakhelyén volt. Megszeppenve vette tudomásul újonnan kialakult helyzetét. Búsulni nem búsult sokat, mert neki szinte mindegy volt hol él. Azonban Balambér szülei mikor látták minden rendben elrepültek Sárkányföldre, ahonnan jöttek. Hát mikor elrepültek Balambér szülei, a kisasszonyka is váltott természetén, nekikezdett sírni. Annyira tetszett neki a szenvedés, hogy sírásból rőkölés, majd bőgés lett. Sok vizet megivott, hogy legyen mitől könnyezzen. Balambér nem tudta csitítani. Meg is unta az istápolást, inkább elment kerengeni mindennap valahová, hátha egyszer befejezi a várkisasszonyka sírását. Sajnos nem jött össze egyből.
Híre ment a nagy rablásnak és a bőgésnek. Haromvár ura a Nagy Fejedelmet kérte segítségül, hogy a várkisasszonykát szabadítsák ki, sőt ígért fele országot, s egyéb ilyesmit is, de nem jött össze a kiszabadítása, amit a folytatásból tudunk meg. Mondjuk a fele ország az humbuk volt, de nem sokan vették a lapot. Jött a sok vitéz, igaz potyára, mert a sárkány csak egy kis lángot vetett, s szép sorjában ahogy érkeztek, úgy sültek meg ropogósra. Idővel egyre kevesebb vitéz próbálkozott kiszabadításán, míg abbamaradt. Immár volt amiért vacsogjon a királykisasszonyka...
Hanem egyszer a leányzó befejezte a folytonos vacsogást, csak éppen a sárkány nem tudta miért. Azt történt ugyanis, hogy a szépséges kisasszony ki-ki hajolt a vár ablakából és egy pásztort látott meg. A pásztor is észrevette, aztán merészelte megszólítani. Kiderült, hogy Balambér pásztora volt ez a legény, még a szülei szerelték a várhoz. Állítólag valami nemesi sarj leszármazottja volt ez a bojtár. Ez most igazán nem számított, hogy ki kicsoda, keményen egymásba habarodtak, olyannyira, még a hely is szikrázott belé. Addig-addig jóképűsködtek egymásnak, hogy egy szép napon meglógtak.
A hír hamar eljutott Haromvár urának fülébe is. Az egyik szeme sírt, a másik meg kacagott. Nem tudta viszontlátja-e valaha leányát. Ezzel nem fejeződött be a történet, mert a sárkány nagyon felbőszült, először bosszút ált a várkissasszonyka szülein. Bosszúságában csak amúgy langalt, felfüstölte az egész Haromvárát. A benne lévő emberek ott lelték halálukat. A saját kőpalotáját miszlikbe aprította, s mérgében elment amerre a szeme látott, oda valahová, ahol a madár sem jár és az ég egybefolyik a földdel.
A szép virágoskertből manapság egy gyönyörű zöld tisztás lett.
A várkisasszonyka nem került elő. Mostanság amit lehet látni Haromvárából nem sok, csak sejteni lehet, hogy régebb egy vár volt ott. Sárkányvára helyén kőbánya nyílt, ott a palotának nevezett helyen, ahol történt az esemény. Ezelőtt jó pár esztendővel ezüst tárgyakat találtak ott egyik robbantáskor. Úgy mondják ezek a kincsek még a Haromvárából származtak. A várkissaszonyka vitte magával, mikor odaköltözött a sárkányhoz. Sárkányvára környékét a vár romjain túl nagy csihányerdő (csalán) lepte be, de az aztán egy idő után eltűnt. Nevét azért megőrizte a ma is létező környékbeli mező-legelő. Úgy hívják azóta is, hogy Csihányos. Igaz most is akad ezen a vidéken csihányból éppen elég.
Vannak emberek, akik még mai napig is látják a sárkányt néhanapján kerengeni ezen a helyen. Azt állítják, hogy a vörös felhőket ő gyártja, lángot fúj, de csak a szele ér el a tájra. Az is lehet csak emlékezni akar múltjára s be-be tekint elhagyott helyére, vagy még mindig keresi várkisasszonykáját, hátha egyszer mégis visszatér.
HOGY IS LETT A BORVÍZ
A Székelyföldön több helyen található borvíz. Borvizes források sokasága tör elő a mélyből. Környékükön borvizet palackozó üzemek, gyógyfürdők és szabadtéri fürdők vannak. Ilyenek vannak Zsögödfürdőn, Tusnádfürdőn, A gyimesekbe, Felcsíkon, Gyergyó környékén, Maroshévizen, Bálványosfürdőn, Kovásznán, Málnásfürdőn stb. A zsögödi borvíz még a reumás fájdalmakat is jó irányba pofozgatja.
Borzalmas régen történt, annyira régen, hogy az ember nem is tud emlékezni arra az időre, mikor még a vizek is egyformák voltak, s nem nagyon gabalyodtak mindennel, élt egy Nagy Varázsló. A Nagy Varázslót mindenki úgy hívta, hogy gyere ide Nagy Varázsló! S az ment is mihelyt egy csepp ideje akadt. Hogy Nagy Varázsló, mitől is volt olyan nagy, nem is a tehetségétől, inkább a magassága végett. Akkora nyurga lábai voltak, hogyha jól megszökte magát túl volt két dombon és egy bokron. A nyaka olyan hosszú volt, hogy betudott nézni a szomszédfaluba, ahol a testvére lakott. A testvére már nem volt varázsló, mert varázslónak születni kell, s csak a Nagy Varázsló született annak.
Hát nem volt sok dolga, mert az emberek nagyon egészségesek voltak Székelyföldön, igaz még akkor nem is úgy hívták. Szigetföldnek hívták, mert csak egy sziget volt az egész ország, s a szigettől bizony messze volt a part, vagyis a Nagy Szárazföld, ahonnan a Nagy Varázsló is származott. Akkoriban senkit se tört a nyavalya, esetleg egy kicsi ez az akadt, de komolyabb valami, amitől órák hosszát lehet jajgatni, vagy szaggatottan napokig át nyögdécselni, , nem volt. A makkegészséges Szigetföldiek inkább szórakozásukra használták. Bolondkodtak vele, s bolondságokat varázsoltattak. Ez a móka elég sokáig ment, mert a Nagy Varázsló is túllett az élete delén, mikor hirtelen változás állt be.
Egyik hajnalon, mikor a Nagy Varázsló a parti házikójában szokás szerint nyújtózódásra vette a dolgot, s kitekintett ablakán, furcsa dologra lett figyelmes. Nagy füstölgés állta el útját a szép kilátásnak. Bizony nem látott az orráig sem, nemhogy a Nagy Szárazföldet lássa. A víz alól, valahol a föld mélyéből jött az izé. Annyira törekedett, hogy egy idő után kezdte hányni-vetni magát. Ott helyben kiderült, a földalatti ördögfiókák mindenestől felköltözni, mert kezdték irigyelni a jó életet az emberektől. A víz rotyogott belé, szállt a pára és a gőz, s nem akart abbamaradni. Bezzeg most az emberek ijedtét vették a dolognak, mindenki a varázslónál kötött ki. Hát ő sem tudott sokat csinálni, de megállította a bombázásokat, amit ezek az ördögfiókák rendeztek. Az ördögök ténykedéseit a Úr megállította. Kénytelenek voltak visszaszorulni a föld mélyébe. Azért néhány csínyt még elkövettek, ami nem használt az embereknek.
Telt múlt az idő, rohantak az esztendők, az emberek már megszokták a folytonos durrogást, mikor egyszer a sok bummozás és rotyogás megszűnt. A sok túrással, cirkusszal felgyúrták a földet ezek a semmirekellő alvilági lények. Szigetföld egybeolvadt mindenfelől a Nagy Szárazfölddel. Megváltozott az időjárás is. Lett tavasz, nyár, ősz és tél, de főleg tél, az aztán sokat tartott. Az emberek kezdtek fázni, bizony le-le kapták vadászat után a medvéről a bundát. Az ördögök vigadtak, hogy végre elintézték az embereket, de az Úr enyhített az emberek bánatán, egyes helyeken hagyta, hogy a mélyről melegvizek törjenek fel. Ez ellen már az ördögök se tehettek semmit. Néha a rések mellett, ahol a vizek feltörtek ők is felkapaszkodtak, és lehűtötték, amelyiket tudták, de az már mindhiába volt.
Az emberek nagy részét utolérte a sok nyavalya jajgattak is rendesen. Volt szaggatott és folytonos nyögdécselés, főleg télen, de máskor is, prüsszögtek, köhögtek, reumától megbogosodtak. A Nagy Varázsló minden módszert bevetve gyógyítgatta az embereket. Nagyon hosszú élete során (hiszen már megélt vagy tíz emberöltőt), még nem volt ilyennel dolga. A székelyek nyögtek, s nem kapták a megoldást, mindaddig, míg álmában egy tündér meg nem súgta neki: "Használd a vizet, mert a jó minden nyavalyára. Jobb, mint a bor, mert az csak jó kedvet ád, de ez a víz eltünteti a nyavalyád". A Nagy Varázsló, ahogy felébredt máris a cselekedés színpadára lépett. Kezdte használni a vizet, s mindent elmondott róla, amit a tündér rötyötölt neki, sőt még többet is. Az emberek a Nagy Varázsló beszéde után elnevezték a vizet borvíznek. Így lett az ásványvíz neve Székelyföldön borvíz. A varázsló árnyékvilág elhagyása előtt elárulta minden titkát az embereknek, azok pedig ügyesen gyógyítgatták egymást.
Mai szent napig is használják a borvizet gyógyítani. Sokan nemcsak gyógyítják magukat a borvízzel, hanem isszák is, mert finom és ízes. Vége az íztelen vizes világnak.
FENYŐSZEG
A fenti cím azt a helyet nevezi meg, ahol gyermekkoromban laktam. Édesapám keresztelte annak. A vidék nagyobbik része Fenyés nevet viseli magán, valahol Csíkszereda, azaz Zsögöd és Csíkszentkirály határán található. A terület szinte teljes egészében Zsögödfürdőt foglalja magában, kivételt képez néhány hegyecske és dombocska egészen el a Csíkszentimrei Büdös felé vezető útig. Zsögödfürdőnek viszont van egy csíkszeredai és egy csíkszentkirályi része, de ebbe jobban nem akarok belebonyolódni.
Névadás története nem nagy vaszi, de érdekes. Kisiskolás voltam, mikor a tanítónéni megkérdezte tőlem és a testvéreimtől, milyen utcába lakunk, mert ő föltétlen be kell írja a naplóba és az ellenőrzőbe. Nagyon csodálkozott, hogy mi nem tudjuk saját utcánk nevét. Hát abba az utcába sok lakóházat nem lehetett találni. A fürdő utáni domboldalon vagy két ház, az Olttól északra négy ház és a miénk fent Fenyés északibb részén volt. Addig senkinek nem jutott eszébe nevet adni. Apám megüzente tőlünk az utcanevet. A tanítónéni komótosan beírta a naplóba és az ellenőrzőbe is az utcanevet. Talán most már egyetlen bizonyíték az ellenőrzőm, amit megőriztem az esetleges kíváncsiskodók számára.
Fenyőszegen töltöttem gyermekkorom felejthetetlen pillanatait. Nem akármilyen vidék volt ez. Fenyőerdők ölelték át a völgyet, ahová kis házunkból kitekintést nyerhettünk a nagyvilág felé. Az erdőszéli házikónk több mint egyhektáros terület egyik szegeletében díszelgett. Ma már csak a romjai árulkodnak hajdani létéről. A régi "udvarból" nem sok maradt fenn, kivételt képez az a néhány gyümölcsfa félig elvadulva. A dombocskák és annak környékei jelzik, hogy hol volt a kis fásszín, a kutyaól, a disznópajta, a tyúkketrec és a kerti pottyantó. A fenyőerdőket azóta becsületesen megnyirbálták, és a völgyből hétvégi házak, lakóházak nőttek ki gombamódra a földből, mégis a hely régi varázsát nem vesztette el teljesen, még a mostanság arra járók szemében sem.
Fenyőszeg a Zsögödfürdői útszakaszával egészen ki Nagyos-patakáig csodálatos látványt nyújt. Az egyik szakaszon az útszéli fák az ég felé magasodva, meghajolva átkarolják egymást. A felfelé vezető úton borvízküpü díszeleg az Olt holtága mellett. Majd a szabadtéri borvizes feredő váltja fel. Mindenütt fenyők, lombhullató fák és bokrok díszítik továbbra is az utat mindkét felől. Az évszakok váltakozása valóságos szín kavalkáddal ünneplik a táj lakóit lent a földön és fent az égen is. Fenyőszegi út egyik felén folyik el Csihányos pataka.
Télen sokat jártunk testvéreimmel arra csúszkálni. Tavasszal kékberket szedtünk, csodáltuk a pünkösdi rózsát és a kockás liliomot. Nyáron és ősszel gyógynövényt, erdei gyümölcsöt és gombát gyűjtöttünk. Az év bármely időszakában csapot szedtünk, besegítettünk a fakészítésbe. Sokat jártuk a hegyeket, szabadnak éreztük magunkat. A nyári holdfénynél erdőszélen bújócskáztunk, boglyák hűvösébe szundikáltunk. Esténként petróleumlámpánál olvasgattunk mesét egymásnak, és a kályhából kiszűrődő fénytánc ringatott álomba minket. Ha pedig szabadban töltöttük időnket, a csillagokat bámultuk, szentjánosbogarak kis fényénél vigadoztunk.
Mindent szépet megkaptunk a mi völgyünktől. A vándormadarak, sasok, medvék, farkasok, vaddisznók, rókák, őzek, szarvasok, baglyok (folytathatnám tovább), jelenléte jelentette az otthont. Minden egyes élőlény hozzánk tartozott, ahogy mi is szerves részét képeztük e tájnak.
Mi is lehet annál szebb, mint amikor elküldtek vízért a kicsi kúthoz, ahol őzikék pihentek és a víztükrében megcsillant a parton lévő virágon elidőző tarka pillangó képe, amely a kis vödör merítésének hangjára hirtelen elröpült.
Fenyőszegi világ nem ennyiből állt. Nem lehet tudni, hogyan és miként alakult ki, de szüleim, nagybátyáim, nagynénéim, nagyszüleim, valamint ismerőseink, akik néha vigyáztak ránk, teletömtek mesével. Élénk fantáziánk arra, mert következtetni, hogy a környéken is léteznek, azok a mesés lények, amelyekről zengett a völgy, mikor történetüket mondták, hogy lekössék figyelmünket. Legtöbbször Édesanyám nyugtázta, mi pedig toldtuk-foldtuk a mesés és varázslatos történet szálait, mígnem egész új világ kerekedett ki belőlük, amely helyet kapott a mindennapi életünkbe. Ott röpködtek körülöttünk a veszedelmes boszorkányok, a kedves és szigorú tündérek, segítettek rajtunk az angyalok, megvicceltek a manók, beszélgettek velünk az állatok, s ha az Égigérő Vackorfáról, amely kertünk ékessége volt (ma is él) valaki lejött, igenis nagy tisztelettel fogadtuk. De láttunk sárkányt és mindenféle csodabogarat. Az hiszem egy életre belém ívódott. Testvéreimről nem merem állítani, vélük nem beszéltem meg, akkor csak úgy volt, és most meg ki tudja ki hová raktározta féltett kincsét. Én úgy tudom megőrizni, hogy továbbadom, hátha valaki észreveszi mindazt, ami valójában benne rejlik.
Megjegyzés gyanánt hozzátenném, hogy e gyönyörű vidéktől nem volt távol az Ördöglik, a Kisvár, A Haromvára, meg a Kőbánya sem, ahol találták egyik robbantáskor az ezüst kincseket.
Az anyagot végleges formájában 2007 őszén sikerült összeállítanom